Wczasy nad morzem - wczasynadmorzem.info

Kościerzyna

20 czerwca 2012r.

Po wyzwoleniu nastąpiły duże zmiany w życiu mieszkańców Kościerzyny. Powstały nowe zakłady przemysłowe, jak przedsiębiorstwo "Las", fabryka miodów pitnych, liczne zakłady spółdzielcze i warsztaty rzemieślnicze. W mieście otwarto 8 szkół różnych typów i 2 przedszkola, powstał Powiatowy Dom Kultury, Powiatowa Biblioteka oraz szereg instytucji, a także rozliczne placówki handlowe obsługujące ludność powiatu. O rozroście miasta świadczy zwiększenie się liczby mieszkańców do blisko 13 000 i w związku z tym powstanie nowych osiedli mieszkaniowych. Podjęta została również budowa wodociągów i kanalizacji. Herbem miasta jest od XIV w. niedźwiedź stojący pod drzewem o pięciu gałęziach. Nazwę Kościerzyny wywodzi się od pierwiastka kost rozszerzonego za pomocą przyrostka -ra. Powstały wyraz kostra oznacza paździerze, ostrą plewę. Dokumenty podają, że nazwa osady utworzona jest — być może — od pól z Kościerzą, czyli kostrzewą w formie Cistrina, Kustryn, Cosceryna. Rodowód nazwy Kościerzyna jest niewątpliwie lechicki, polsko-pomorski, zarówno w pierwiastku, jak i przyrostku. Zwiedzanie Kościerzyny Po przyjeździe od strony Gdańska stajemy na ulicy Dworcowej, przy której znajduje się stacja benzynowa. Nieco dalej skręcamy w prawo na ulicę 3 Maja. Tu mijamy kolejno budynek poczty, dalej siedzibę PTTK i następnie biuro PKKFiT. Po przeciwnej stronie ulicy widać stare drzewa porastające strome zbocze opadające ku podmokłej nizinie (niegdyś miejsce jeziora), której dnem sączy się nikła struga uchodząca do odległego o pół kilometra od szosy Jeziora Kaplicznego, niegdyś zapewne znacznie większego. Ulica 3 Maja wznosi się ku północy i zmierza na kraniec cypla morenowego objętego z trzech stron obniżeniem terenu, gdzie rozlewały się dawniej wody jeziorne. Być może, iż niegdyś teren ten był utworem wyspowym, a w każdym razie bardzo trudno dostępnym. Na północnym krańcu cypla wznosi się gmach Prezydium PRN. Tu znajdował się we wczesnym średniowieczu gród ziemi P i r s n a, miejsce pobytu księżniczki Gertrudy, później administracji krzyżackiej i następnie siedziby polskich starostów. Być może, iż w murach obecnej siedziby władz powiatu, przebudowanej gruntownie w latach 1924/1925, znajdują się pozostałości starościńskiej rezydencji. Z lustracji przeprowadzonej w 1686 r. dowiadujemy się, iż dwór przedstawiał się jako: "(...) gwałt starzyzny i na ruiną wiele się zaniosło (...) Na koniec, że sama Jej Mość Pani Wojewodzina (Konstancja Denhofowa — przyp. autora) teraz tu rezydując i w oczach swych mając tak ruiny te, jako ich konieczną naprawę, snadnie dysponować może, co naprawić potrzeba (...), ponieważ tak w samych budynkach rezydencyjej Jej Mości podległych, jako też na bu[r]grabstwie, stajni, spikłerzu, wozowni i mielcuchu nie masz miejsca, gdzie by nie było co pilno naprawić albo z gruntu de novo erygować (...)". Jak wynika z powyższego, stan budynków dworskich był pod koniec XVII w. fatalny, tak więc przebudowy późniejsze były pewne. Pierwsza rezydencja starościńska mogła być wzniesiona jeszcze w XV w., może wcześniej Krzyżacy zbudowali tu dla siebie siedzibę. Ze względu na staranne otynkowanie murów badanie ich wieku nie jest obecnie możliwe. Sprzed gmachu Prezydium udajemy się powstałą dopiero w okresie międzywojennym ulicą (obecnie Partyzantów) do dawnego rynku, nazwanego ostatnio Placem 1 Maja. Niegdyś stały wokół niego niewielkie domki szczytowe, zapewne z podcieniami. Pośrodku miał się znajdować stawek, który zasypano w związku z budową na tym miejscu w 1824 r. zboru ewangelickiego, który rozebrano pod koniec XIX w. po wybudowaniu w latach 1892—1894 wielkiego kościoła ewangelickiego (obecnie katolickiego) przy dzisiejszej ulicy Świętojańskiej. Dawne domki przyrynkowe ustąpiły dwu- i trzykondygnacjowym kamieniczkom, wzniesionym głównie w drugiej połowie XIX i w XX wieku. Na placu wznosi się pomnik.

Kościerzyna, atrakcje